ارزیابی اقتصادی اقدامات حفاظت خاک، مطالعه موردی: زیرحوضه میان‌بیشه در ‏حوزه آبخیز طالقان

فرسایش خاک از مشکلات اساسی حوزه­‌های آبخیز کشور به‌ شمار می‌­رود. تحلیل اقتصادی اثرات احیای آبخیزها در ایران کمتر صورت گرفته است. محاسبه ارزش اقتصادی اقدامات حفاظت خاک  به‌دلیل تاثیر شاخص­‌های ترکیبی و عدم ارزش اقتصادی مشخص در بازار دشوار می­‌باشد. در این پژوهش، اثربخشی فعالیت­‌های حفاظت خاک به کمک روش ارزش فعلی خالص در زیرحوضه میان­‌بیشه در حوزه آبخیز طالقان، استان البرز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این حوضه، به‌دلیل داشتن اقدامات حفاظت خاک در یک دوره زمانی مناسب برای تجزیه و تحلیل و وجود سابقه ارزیابی تکنیکی، انتخاب شد. ابتدا، تدقیق اطلاعات پایه با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، بررسی میدانی و شناسایی و اندازه­‌گیری شاخص­‌های سود و هزینه صورت گرفت. سپس، ارزش اقتصادی سه شاخص اصلی هزینه و شش شاخص ترکیبی سود شناسایی و تعیین شد. با تلفیق داده‌­های موجود شاخص‌­های اقتصادی شامل ارزش خالص فعلی (NPV) و نسبت سود به هزینه برآورد شدند. ارزیابی‌ها نشان می‌­دهد که احیای آبخیز میان­‌بیشه در دوره تحلیل 30ساله با استفاده از نرخ تنزیل 15 درصد از لحاظ اقتصادی در اراضی دارای قابلیت بهره­‌وری نسبی مانند مراتع کوهستانی و اراضی تپه­‌ای بدلند با فرسایش بالا توجیه­‌پذیر است و NVP مثبت را در پی دارد. همچنین، 25 درصد از مجموع سودها مربوط به درآمدهای درون حوضه، 55 درصد مربوط به درآمدهای پایین­‌دست حوضه و 20 درصد مربوط به حوضه­‌های مجاور و ناشی از کاهش خطر سیلاب است.